Tokat’ın 26 km. güney batısındaki Pazar ilçesinin Ballıca köyündedir. Mağaraya ulaşmak için, Pazar ilçesinden, 8 km. daha ilerlemek gerekiyor. Bu yol: kral yoluna bağlanan, Selçuklu dönemine ait, bir köprünün yanından geçiyor. Yapımı: 1238 yılına tarihlenen ve 2006 yılında restorasyon çalışmalarına başlanan “Mahperi Sultan Kervansaray” ı da, Mağara yolu üzerinde görebileceğiniz bir yer.
Özel aracınız yoksa, mağaraya ulaşmak için, Tokat’tan 45 dakikalık bir yolculuk yapmanız gerekiyor. Sonra: minübüsten inince, taksiler var. Önce pazarlık yapın ve daha sonra, taksi ile, dağlara doğru 20 dakikalık bir yolculuk yapacaksınız. Daha sonra: taksi sürücüsü, 1 saat ya da daha uzun bir süre sizi bekleyecek ve sizi minübüs durağına geri götürecek. Ancak: şunu unutmayın, veya taksi ile pazarlık yaparken aklınızda bulunsun, mağara çok uzun, yaklaşık 1 km. uzunluğunda, biraz merdiven çıkmak gerekecek, bir yamaç turu yapacaksınız ve asıl yola geri döneceksiniz. Yani: bir saat biraz yetersiz kalıyor, siz iki saat üzerinden antlaşma yapın. Aksi halde; acele etmeniz gerekecek ve keyf alamayacaksınız.
MAHPERİ SULTAN KERVANSARAYI:
Mağaraya giderken, yol üzerinde göreceksiniz. 1238 yılında yapılmış. 12’nci yüzyıldan bu yana, Anadolu’dan Karadeniz’e gelen kervansarayların konaklama ve dinlenme yeri.
GENEL ÖZELLİKLERİ:
Buraya: İndere mağarası adı da verilir. İndere: mağaradan 50 metre uzaklıkta. Evet, mağaranın yaşı: yaklaşık 3-4 milyon yıl olarak tahmin edilmektedir. Deniz seviyesinden: 1085 metre yüksekliktedir. Uzunluğu: 680 metredir. Yüksekliği ise: 94 metredir. Bunun 19 metresi yukarı, 75 metresi ise aşağı doğrudur. Bu ölçüleriyle: dünyanın en büyük ve en görkemli mağaralarından biridir. Dünyadaki en iyi mağaralar listesinde, üst sıralarda yer alıyor.
Mağara: yarı yatay, yarı dikey olarak, birbirine bağlı, 5 kat ve 8 büyük ana salondan oluşmaktadır. İkisi giriş katında olmak üzere, beşi de giriş katı ile onun altında olmak üzere, yedi katlı bir mağara görünümündedir. Mağaranın bütün katlarında: su birikintileri ve havuzlar bulunmaktadır. Tabanda, su akımı olmadığından, zemin çamurla kaplıdır. Bazı bölümlerdeki oluşumlar, günümüzde devam etmektedir. Kristalleşmiş kireçtaşından meydana gelmiştir. Sınırlı kireçtaşı oluşumu göz önüne alındığında: mağaranın hacmi inanılmaz derecede büyüktür. Buradaki kireçtaşlarının yatağı yoktur. Özürlü ve kırılmış, ayrıca çatlaklar kalsiyum karbonatla doldurulmuştur.
Mağaranın içinde: Türkiye’de hiçbir mağarada bulunmayan: soğan sarkıtlar var. Bu sarkıt ve dikitlerin güzelliği ise, ayrı bir turistik değer oluşturuyor.
Mağara içindeki ısı: sürekli olarak 18 derecedir. Ortalama nem oranı ise: % 54 dür. Mağaranın bol oksijenli havası, nefes almayı kolaylaştırır.
Mağaranın değişik yerlerinde, koloniler halinde; “cüce yarasalar” yaşamaktadırlar.
MAĞARADA GEZİ PLANI:
Mağara: Ankara Mağara Araştırma Derneği speleologları tarafından, ilk defa 1987 yılında incelenmiş, 1990 yılında ikinci inceleme yapılarak, mağaranın haritası çıkarılmıştır. Bunun ardından, Tokat Valiliğinin isteği üzerine, Ankara Üniversitesi Fen Fakültesinden Prof.Dr. Baki Canik ve ekibi tarafından, 1992 yılında, yeni bir araştırma yapılmıştır. Bunu, Maden Teknik ve Arama Enstitüsü Jeolojik Etütler Dairesinden bir ekibin, 1994 tarihinde yaptığı yeni bir araştırma izlemiştir.
1995 yılında: yürüme yolları ve ışıklandırma çalışmaları yapılmıştır. İçeride: 8 salon ziyarete açıktır.
Evet: mağaranın içinde gezimize başlayalım: sessiz bir yer altı atmosferine giriyorsunuz. Bu arada: geziye başlamadan önce hatırlatmak istiyorum. İçeride: flaşlı fotoğraf makinesi kullanmak kesinlikle yasaktır. Çekim yapmak istiyorsanız, video kamera götürmenizde yarar var. İçerisi: serin ve sabit bir sıcaklığa sahip.
Önce; girişten 40-50 metre sonra, geniş bir salona ulaşıyorsunuz. Bu salonda: havuz bulunuyor. Burada: yüksek sıcaklık (20 derece) ve düşük nem oranı var. Bunun sonucunda: damlataşları oluşturan kalsit kristallerinin aralarındaki bağ zayıflamış, pul pul kabarmış bir görünüme bürünmüştür. Salonun tavan yüksekliği 2-3 metre ve genişliği: 2-5 metredir. Ortada: harç kullanılarak oluşturulmuş, dikdörtgen bir yapı var. Harçlı yapı: mağaranın geçmiş dönemlerde kullanıldığına işaret ediyor. Mağaranın içinde, bazı yerlerde, bir sandalyenin üzerinde oturmuş insanlar görebilirsiniz. Bunlar: genelde astım hastaları.
BÜYÜK DAMLATAŞ MAĞARASI: Havuzlu salondan çıkıp, sütun ve sarkıtlardan oluşan dar bir geçitten yürümeye devam ediyorsunuz. Girişe 150 metre uzaklıkta bulunan, mağaranın en geniş yeri olan “Büyük Damlataşlar Salonu” na geliyorsunuz. Kırık hatlar boyunca, sütunlar oluşmuş. Salondaki küçük havuzlar: mağara incileriyle kaplanmış. Salonda: nem oranı yüksek ve açık havaya oranla, dört kat daha fazla oksijen var. Dev boyutlu: sarkıt ve dikitler var. Bunlar: kırmızı, sarı, yeşil ve mavi renkleriyle muhteşem bir görüntü ortaya çıkarmış.
Evet, bu salondan, kuzey ve kuzeydoğu yönünde, yürüyerek ilerliyorsunuz. Karşınıza: Çamurlu salon, Fosil salon ve Yarasalar salonu çıkacak.
ÇAMURLU SALON: Yatay bir geçitle ulaşılan salon: sarkıt, dikit ve küçük havuzlardan oluşuyor.
FOSİL SALON: Kuzeydeki son galeridir. Mağaranın, en üst noktasında bulunuyor. Sıcaklık: 24 dereceye kadar ulaşıyor. Mağaranın en yaşlı salonlarından biri olan burada, nem oranı: % 40 civarında.
YARASALI SALON: Bu salonda: cüce yarasalar bulunuyor. Yalnız: bu salona inmek için, merdivenli ip kullanmak gerekiyor. Uzunluğu:25-35 metre, genişliği ise: 8-20 metredir. Bu salonda: gelişim halindeki sarkıtlar, mağara gülleri, mağara iğneleri ve damlataş havuzu var. Genç salonlardan biridir. Salonun sıcaklığı: 13 derece, nem oranı ise: % 84 dür.
ÇÖKÜNTÜ SALONU: Kuzey-güney doğrultusunda bulunan, muhteşem galeri olarak da adlandırılan galeriye bağlanır. Salon: adını, tabanında bulunan iri bloklardan alır. Burada: büyük blok ve kayalar var. Bloklar arasında bulunan derin kuyular, mağaranın alt katlarıyla bağlantılıdır. Tavandan 3 metre yukarıda bulunan kalsit oluşumların sınırları, yer altı suyunun geçmişteki seviyesini gösteriyor.
SÜTUNLAR SALONU:
Çöküntü Salon ve Bloklu Mahzen’den sonra, geçilen bir köprü ile, Sütunlar salonuna ulaşılır. Mağaranın en büyük sütunu olan: 18 metre boyunda ve 8 metre çapındaki sütun, bu salondadır. Sütunlarla, odalara ayrılmış, büyük bir galeri görünümü veren salonun tavan yüksekliği: 15 metreyi bulur. İkiye ayrılan yürüme yolunun kuzey yönü, Mantarlı Salonu, güney yönü ise, Yeni Salon’a ulaşır.
MANTARLI SALON:
İri soğan sarkıtlar ve salona adını veren mantar şeklinde gelişmiş dikitler var. Damlalık sarkıtların en güzel örnekleri bu salonda bulunuyor.
YENİ SALON:
Mağaranın, en genç salonudur. Burada bulunan sarkıt, dikit ve havuzların yanı sıra: yaprak, perde ve pırasa şeklindeki oluşumlar, büyüleyici görüntüler oluşturmaktadır. Salonun sonuna doğru: 65 metre derinlikte yer alan göle, mağara suyunun aktığı bir sifon bulunuyor. Mağaranın gezilebilen son bölümünde ise, renkleri ve oluşumlarıyla şaşırtan genç soğan sarkıtlar bulunuyor.
MAĞARANIN ÇEVRE DÜZENLEMESİ:
Mağaranın önünde bulunan tesislerde dinlenebilirsiniz. Burada: doğal çevrenin güzelliğini daha iyi gözlemleyeceksiniz. İnsan, burada kendini uçaktan bakıyor gibi hissediyor. Bu tesislerde: yöresel el sanatları (ilginç el baskısı yada serigrafi) da sergileniyor. Küçük fırında: Tokat kebabı ve köylü kadınların yaptığı gözlemenin tadına bakabilirsiniz. Özellikle, Tokat kebabı yemeği ihmal etmeyin.
SONUÇ:
Evet, bu mağara: gerçekten sayısı önemli değil, ama dünyamızın bir harikası olarak nitelendirilecek özellikleri olan bir yer. Sarkıt, dikitlerinin muhteşem şekilleri ve renkleri var. Özellikle: renkler, bunları tarif etmek mümkün değil, yalnızca görünce bana hak vereceksiniz. Ama: şunu da söylemeden geçmek istemiyorum, kapalı yerler fobisi yani korkusu olanlar, bu mağaraya girmesinler. Özellikle: mağaraya girdiğinizde, içerideki yoğun oksijen ilk anda, belki size farklı duygular hissettirecek ve belki de rahatsız olacaksınız (özellikle sigara içenler), ama daha sonra inanın bu yoğun oksijeni solumanın tadına varacaksınız. Ayrıca: son bir uyarı, kışın buraya gitmenizi önermiyorum, yol sorun yaratabilir, bunun dışında gittiğinizde de, içerisi bayağı serin, tedbir almanızda yanınıza bir üst giysisi almanızda yarar var. Fotoğraf makinası almayın, yasak.
Çimeniçi Mağarası
